zǐzhīdàoběnzhūshēnzhǐzhūshùmínkǎozhūsānwángérbùmiào
子之道，本诸身，徵诸庶民。考诸三王而不缪，
jiànzhūtiān
dìér
bùbèi
zhìzhūguǐshénér
wúyí
bǎishìyǐ
qí
建诸天地而不悖。质诸鬼神而无疑。百世以俟
shèngrén
ér
bùgǎn
zhìguǐshénér
wúyí
zhītiānyě
bǎishìyǐ
圣人而不感。质鬼神而无疑，知天也。百世以
qíshèngrén
ér
bùgǎn
zhīrén
yě
shìgùjūn
zǐdòngér
shìwéitiān
俟圣人而不感，知人也。是故君子动而世为天
xiàdào
xíngér
shìwéitiānxiàfǎ
yán
ér
shìwéitiānxiàzé
yuǎn
下道，行而世为天下法，言而世为天下则。远
zhī
zéyǒuwàng
jìn
zhī
zébùyàn
shīyuē
zài
bǐ
wú
之，则有望；近之，则不厌。诗曰：?在彼无
è
zài
cǐ
wúshè
shùjǐ
sùyè
yǐyǒngzhōngyù
jūn
zǐ
恶，在此无射；庶几夙夜，以永终誉。?君子
wèiyǒubùrú
cǐ
ér
zǎoyǒuyùyútiānxiàzhěyě
未有不如此，而蚤有誉于天下者也。
dìsānshízhāng
第三十章
zhòngnízǔshùyáoshùn
xiànzhāngwénwǔ
lǜ
tiānshí
xiàxíshuǐtǔ
仲尼祖述尧舜，宪章文武。律天时，下袭水土。
pìrútiān
dìzhīwúbùchízǎi
wúbùfùchóu
pìrú
sìshízhī
辟如天地之无不持载，无不覆帱。辟如四时之
cuòxíng
rú
rìyuèzhīdàimíng
wànwùbìngyù
ér
bùxiānghài
dào
错行，如日月之代明。万物并育而不相害。道
bìngxíngér
bùxiāngbèi
xiǎodéchuānliú
dàdé
cǐ
tiān
dìzhīsuǒ
并行而不相悖。小德川流；大德。此天地之所
yǐ
wéidàyě
以为大也。
dìsānshíyìzhāng
第三十一章
Page 17 of 20
wéitiānxiàzhìshèngwéinéngcōngmíngruìzhīzúyǐyǒulínyě
唯天下至圣，为能聪、明、睿知、足以有临也；
kuān
yù
wēn
róu
zú
yǐ
yǒuróngyě
fā
qiáng
gāng
宽、裕、温、柔、足以有容也；发、强、刚、
yì
zú
yǐ
yǒuzhíyě
qí
zhuāng
zhōng
zhèng
zú
yǐ
yǒujìng
毅、足以有执也；齐、庄、中、正、足以有敬
yě
wén
lǐ
mì
chá
zú
yǐ
yǒubiéyě
pǔ
bó
yuān
也；文、理、密、察、足以有别也。溥博，渊
quán
ér
shíchūzhī
pǔ
bórútiān
yuānquánrúyuān
jiàn
ér
mín
泉，而时出之。溥博如天；渊泉如渊。见而民
mòbùjìng
yán
ér
mínmòbùxìn
xíngér
mínmòbùshuō
shìyǐ
莫不敬；言而民莫不信；行而民莫不说。是以
shēngmíngyángyìhūzhōngguó
shī
jímánmò
zhōuchēsuǒzhì
rén
lì
声名洋溢乎中国，施及蛮貊。舟车所至，人力
suǒtōng
tiānzhīsuǒ
fù
dìzhīsuǒzǎi
rìyuèsuǒzhào
shuānglù
所通，天之所覆，地之所载，日月所照，霜露
suǒduì
fányǒuxiě
qìzhěmòbùzūnqīn
gùyuē
pèitiān
所队：凡有血气者莫不尊亲。故曰：?配天?。
dìsānshíèrzhāng
第三十二章
wéitiānxiàzhìchéng
wéinéngjīnglúntiānxiàzhī
dàjīng
lìtiānxiàzhī
唯天下至诚，为能经纶天下之大经，立天下之
dàběn
zhītiān
dìzhīhuàyù
fū
yānyǒusuǒ
yǐ
zhūnzhūnqírén
大本，知天地之化育。夫焉有所倚？肫肫其仁！
yuānyuānqíyuān
hàohào
qítiān
gǒubùgùcōngmíngshèngzhī
dátiān
渊渊其渊！浩浩其天！苟不固聪明圣知，达天
dézhě
qíshúnéngzhīzhī
德者，其孰能知之？
dìsānshísānzhāng
第三十三章
Page 18 of 20
shīyuēyījǐnshàngjíèqíwénzhīzhùyěgùjūnzǐ
诗曰：?衣锦尚絅，?恶其文之著也。故君子
zhīdào
chǔrán
ér
rìzhāng
xiǎorénzhīdào
de
rán
ér
rìwáng
之道，闇然而日章；小人之道，的然而日亡。
jūn
zǐ
zhīdào
dàn
ér
bùyàn
jiǎn
érwén
wēnér
lǐ
zhīyuǎn
君子之道，淡而不厌、简而文、温而理。知远
zhī
jìn
zhīfēngzhī
zì
zhīwēizhīxiǎn
kě
yǔ
rù
déyǐ
之近，知风之自，知微之显。可与入德矣。
shīyún
qiánsuī
fú
yǐ
yìkǒngzhīzhāo
gùjūn
zǐ
nèixǐng
诗云：?潜虽伏矣，亦孔之昭。?故君子内省
bùjiù
wú
è
yúzhì
jūn
zǐ
zhīsuǒbùkě
jízhě
qíwéirén
不疚，无恶于志。君子之所不可及者，其唯人
zhīsuǒbújiànhū
之所不见乎。
shīyún
xiāngzài
ěr
shì
shàngbùkuìyúwūlòu
gùjūn
zǐ
诗云：?相在尔室，尚不愧于屋漏。?故君子
bùdòngér
jìng
bùyán
ér
xìn
不动而敬，不言而信。
shīyuē
zòujiǎ
wúyán
shímíyǒuzhēng
shìgùjūn
zǐ
bù
诗曰：?奏假无言，时靡有争。?是故君子不
shǎngér
mínquàn
bùnù
ér
mínwēiyúzhēngyuè
赏而民劝，不怒而民威于鈇钺。
shīyuē
bùxiǎnwéidé
bǎi
pìqíxíngzhī
shìgùjūn
zǐ
诗曰：?不显惟德，百辟其刑之。?是故君子
dǔgōngér
tiānxiàpíng
笃恭而天下平。
shīyún
yǔhuáimíngdé
bùdàshēngyǐ
sè
zǐ
yuē
shēng
诗云：?予怀明德，不大声以色。?子曰：?声
sèzhī
yú
yǐ
huàmín
mòyě
色之于以化民，末也。
Page 19 of 20
shīyúndétíngrúmáomáoyóuyǒulúnshàngtiānzhīzǎi
诗云：‘德輶如毛。’毛犹有伦。‘上天之载，
wúshēngwúchòu
zhìyǐ
无声无臭。’至矣。?
yòu
dìsānshísānzhāng
zǐ
sī
yīnqiánzhāngjízhìzhīyán
fǎnqiúqí
右第三十三章。子思因前章极致之言，反求其
běn
fù
zìxiàxuéwéi
jǐ
jǐn
dúzhīshìtuī
ér
yánzhī
yǐ
xùnzhì
本；复自下学为己谨独之事推而言之，以驯致
hū
dǔgōngér
tiānxiàpíngzhīshèng
yòuzàn
qímiào
zhìyúyúshēngwú
乎笃恭而天下平之盛。又赞其妙，至于于声无
chòu
ér
hòu
yǐ
yān
gài
jǔ
yìpiānzhīyào
ér
yuēyánzhī
qí
臭，而后已焉。盖举一篇之要，而约言之。其
fǎn
fùdīngníngshìrénzhī
yì
zhìshēnqièyǐ
xuézhě
qíkě
bú
反复丁宁示人之意，至深切矣。学者，其可不
jìn
xīn
hū
尽心乎？
Page 20 of 20