dìshísānzhāng
第十三章
zǐ
yuē
dàobùyuǎnrén
rénzhīwéidào
éryuǎnrén
bùkě
yǐ
wéi
子曰:?道不远人。人之为道而远人，不可以为
dào
shīyún
fákē
fákē
qízébùyuǎn
zhíkē
yǐ
道。诗云：‘伐柯伐柯，其则不远。’执柯以
fákē
nìér
shìzhī
yóu
yǐ
wéiyuǎn
gùjūn
zǐ
yǐ
rénzhìrén
伐柯，睨而视之。犹以为远。故君子以人治人，
gǎi
ér
zhǐ
zhōngshùwéidàobùyuǎn
shīzhū
jǐ
ér
bùyuàn
yìwù
改而止。忠恕违道不远。施诸己而不愿，亦勿
shī
yúrén
jūn
zǐ
zhīdào
sì
qiūwèinéngyìyān
suǒqiúhū
zǐ
施于人。君子之道四，丘未能一焉：所求乎子，
yǐ
shìfù
wèinéngyě
suǒqiúhūchén
yǐ
shìjūn
wèinéngyě
以事父，未能也；所求乎臣，以事君，未能也；
suǒqiúhū
dì
yǐ
shìxiōng
wèinéngyě
suǒqiúhūpéngyǒu
xiān
所求乎弟，以事兄，未能也；所求乎朋友，先
shīzhī
wèinéngyě
yōngdézhīxíng
yōngyánzhī
jǐn
yǒusuǒbù
施之，未能也。庸德之行，庸言之谨；有所不
zú
bùgǎnbùmiǎn
yǒuyú
bùgǎnjìn
yángùxíng
xínggù
足，不敢不勉；有馀，不感尽。言顾行，行顾
yán
jūn
zǐ
húbùzàozào
ěr
言。君子胡不慥慥尔。?
dìshísìzhāng
第十四章
jūn
zǐ
sù
qíwèi
érxíng
bùyuànhū
qíwài
sù
fùguì
xínghū
君子素其位而行，不愿乎其外。素富贵，行乎
fùguì
shùpínjiàn
xínghū
pínjiàn
sù
yídí
xínghū
yídí
富贵；数贫贱，行乎贫贱；素夷狄，行乎夷狄；
sùhuànnàn
xínghūhuànnàn
jūn
zǐ
wúbā
ér
bù
zìdéyān
zài
素患难，行乎患难。君子无八而不自得焉。在
Page 5 of 20
shàngwèibùlíngxiàzàixiàwèibùyuánshàngzhèngjǐérbùqiú
上位，不陵下；在下位，不援上；正己而不求
yúrén
zéwúyuànshàngbùyuàntiān
xiàbùyóurén
gùjūn
zǐ
jū
于人。则无怨上不怨天，下不尤人。故君子居
yìyǐ
qímìng
xiǎorénxíngxiǎnyǐ
jiǎoxīn
zǐ
yuē
shèyǒu
sìhū
易以俟命，小人行险以徼辛。子曰:?射有似乎
jūn
zǐ
shīzhūzhènggǔ
fǎnqiúzhū
qíshēn
君子。失诸正鹄，反求诸其身。?
dìshíwǔzhāng
第十五章
jūn
zǐ
zhīdào
pìrúxíngyuǎnbìzìěr
pìrúdēnggāo
bìzìbēi
君子之道，辟如行远必自迩，辟如登高必自卑。
shīyuē
qī
zǐ
hǎohé
rúgǔ
sèqín
xiōngdì
jì
xī
hé
诗曰：?妻子好合，如鼓瑟琴。兄弟既翕，和
lèqiědān
yíěr
shìjiā
lè
ěr
qītǎng
zǐ
yuē
fù
乐且耽。宜尔室家，乐尔妻帑。?子曰：?父
mǔ
qíshùnyǐ
hū
母其顺矣乎。?
dìshíliùzhāng
第十六章
zǐ
yuē
guǐshénzhīwéidéqíshèngyǐ
hū
shìzhī
ér
fújiàn
子曰：?鬼神之为德其盛矣乎。视之而弗见；
tīngzhī
ér
fúwén
tǐ
wùér
bùkě
yí
shǐtiānxiàzhīrén
qí
听之而弗闻；体物而不可遗。使天下之人，齐
míngshèngfú
yǐchéngjì
sì
yángyánghū
rúzài
qíshàng
rúzài
明盛服，以承祭祀。洋洋乎，如在其上，如在
qízuǒyòu
shīyuē
shénzhī
gé
sī
bùkě
dù
sī
shěnkě
其左右。诗曰：‘神之格思，不可度思，矧可
shèsī
fū
wēizhīxiǎn
chéngzhī
bùkěyǎn
rú
cǐ
fū
射思？’夫微之显。诚之不可揜，如此夫。?
Page 6 of 20
dìshíqīzhāng
第十七章
zǐ
yuē
shùnqídàxiàoyě
yǔ
déwéishèngrén
zūnwéitiān
zǐ
子曰:?舜其大孝也与！德为圣人，尊为天子，
fùyǒu
sìhǎizhīnèi
zōngmiàoxiǎngzhī
zǐ
sūnbǎozhī
gùdàdé
富有四海之内。宗庙飨之，子孙保之。故大德，
bìděi
qíwèi
bìděi
qílù
bìděi
qímíng
bìděi
qíshòu
必得其位，必得其禄，必得其名，必得其寿。
gùtiānzhīshēngwùbìyīn
qícái
ér
dǔyān
gùzāizhěpéizhī
qīng
故天之生物必因其材而笃焉。故栽者培之，倾
zhě
fùzhī
shīyuē
jiā
lèjūn
zǐ
xiànxiànlìngdé
yímín
者覆之。诗曰：‘嘉乐君子，宪宪令德，宜民
yírén
shòulù
yútiān
bǎoyòumìngzhī
zìtiānshēnzhī
gù
宜人。受禄于天。保佑命之，自天申之。’故
dàdézhě
bìshòumìng
大德者必受命。?
dìshíbāzhāng
第十八章
zǐ
yuē
wúyōuzhě
qíwéiwénwánghū
yǐwángjìwéifù
子曰：?无忧者，其惟文王乎。以王季为父，
yǐ
wǔwángwéi
zǐ
fùzuòzhī
zǐ
shùzhī
wǔwángzuǎndàwáng
以武王为子。父作之，子述之。武王缵大王、
wángjì
wénwángzhī
xù
yīróngyī
ér
yǒutiānxià
shēnbùshī
王季、文王之绪。壹戎衣，而有天下。身不失
tiānxiàzhīxiǎnmíng
zūnwéitiān
zǐ
fùyǒu
sìhǎizhīnèi
zōngmiào
天下之显名。尊为天子。富有四海之内。宗庙
xiǎngzhī
zǐ
sūnbǎozhī
wǔwángmòshòumìng
zhōugōngchéngwénwǔzhī
飨之。子孙保之。武王末受命，周公成文武之
dé
zhuīwángdà
wángjì
shàngsìxiāngōngyǐ
tiān
zǐ
zhī
lǐ
sī
德。追王大、王季，上祀先公以天子之礼。斯
Page 7 of 20
lǐyědáhūzhūhóudàifujíshìshùrénfùwéidàifu
礼也，达乎诸侯大夫，及士庶人。父为大夫，
zǐ
wéishì
zàngyǐ
dài
fu
jì
yǐ
shì
fùwéishì
zǐ
wéidài
子为士；葬以大夫，祭以士。父为士，子为大
fu
zàngyǐ
shì
jì
yǐ
dài
fu
qī
zhīsàng
dáhū
dài
fu
夫；葬以士，祭以大夫。期之丧，达乎大夫；
sānniánzhīsàng
dáhūtiān
zǐ
fùmǔzhīsàng
wúguìjiàn
yì
三年之丧，达乎天子；父母之丧，无贵贱，一
yě
也。?
dìshíjiǔzhāng
第十九章
zǐ
yuē
wǔwáng
zhōugōng
qídáxiàoyǐ
hū
fūxiàozhě
子曰：?武王、周公，其达孝矣乎。夫孝者，
shànjìrénzhīzhì
shànshùrénzhīshìzhěyě
chūnqiū
xiū
qízǔ
善继人之志，善述人之事者也。春秋，修其祖
miào
chénqízōngqì
shèqíchángyī
jiàn
qíshíshí
zōngmiàozhī
庙，陈其宗器，设其裳衣，荐其时食。宗庙之
lǐ
suǒyǐ
xùzhāomùyě
xùjué
suǒyǐbiànguìjiànyě
xù
礼，所以序昭穆也。序爵，所以辨贵贱也。序
shì
suǒyǐbiànxiányě
lǚchóuxiàwéishàng
suǒyǐ
dájiànyě
事，所以辨贤也。旅酬下为上，所以达贱也。
yànmáosuǒyǐ
xùchǐyě
jiànqíwèi
xíngqílǐ
zòuqílè
燕毛所以序齿也。践其位，行其礼，奏其乐，
jìngqísuǒzūn
ài
qísuǒqīn
shìsǐ
rúshìshēng
shìwángrúshì
敬其所尊，爱其所亲，事死如事生，事亡如事
cún
xiàozhīzhìyě
jiāoshèzhī
lǐ
suǒyǐ
shìshàngdìyě
zōng
存，孝之至也。郊社之礼，所以事上帝也。宗
Page 8 of 20